زمینه و هدف: آزمون، سفر، رسیدن به تعالی و تشرّف از جمله مراحل گذر اسطوره ای کودک قهرمان در شاهنامه است که در آن کودک طرد شده یا رها شده در طبیعت بصورت نمادینی از کهن الگوی مادر زمین، مادر ازلی یا مادر طبیعت جدا شده و پس از بلوغ و تعالی و رسیدن به فرایند فردیت, تشرّف بار دیگر به آن بازمیگردد. هدف اصلی این جستار بررسی و تحلیل نقش کهن الگوی مادر ازلی در زندگی کودک قهرمان رهاشده/ طرد شده در شاهنامه است. روش پژوهش: پژوهش پیش رو بشیوۀ توصیفی تحلیلی بر مبنای مطالعات کتابخانه ای و نقد کهن الگویی یونگ در داستان کودک قهرمانان مطرود (رها شده) در طبیعت است و بر این مبنا با مراجعه به شاهنامه (نسخۀ حمیدیان) داستان زال، فریدون، داراب و کیخسرو مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته های پژوهش: یافته های پژوهش حاکی از آن است که بر اساس نقد کهن الگویی یونگ طرد شدن و رها شدن کودک قهرمان از خانواده، طی کردن مسیر تشرّف و بازگشت به وطن و یا نزد خانواده، نمادی کهن الگویی از جدایی و بازگشت مجدد به زهدان مادر ازلی و طبیعت است. نتایج پژوهش: نتایج پژوهش نشان میدهد که کودک قهرمانان رها شده یا طرد شده از سوی خانواده در شاهنامه مانند زال با پرورش سیمرغ با زندگی بر بالای کوه البرز که بر فراز دریاچۀ فراخکرت قرار دارد، ارتباط دایگی گاو برمایه برای فریدون، گذر از آب توسط کیخسرو همگی نمادهاییی مقدّس و کهن الگویی از مادر و بازگشت کودک به آغوش وی است.

در هر جامعه ای مرگ و میر کودکان زیر یکسال از شاخص های مهم بهداشتی است که جهت ارزیابی خدمات بهداشتی و تعیین سطح توسعه یافتگی جامعه بکار گرفته می شود. اگر علل مرگ در کشورهای رو به توسعه از قبل شناخته شود با تدابیر ساده می توان آنها را از میان برداشت. این مطالعه به منظور بررسی عوامل مرتبط با مرگ کودکان زیر یکسال تحت پوشش خانه های بهداشت زابل انجام شده است. نوع مطالعه موردی - شاهدی و نمونه پژوهش شامل کلیه مرگهای زیر یکسال که از بهمن 1377 تا 1378 رخ داده است.در کل 200 نمونه (100 گروه مورد، 100 گروه شاهد) مورد بررسی قرار گرفتند که از نظر سن، جنس، محل سکونت از نظر روستای اصلی و اقماری همسان شدند و اطلاعات طی مصاحبه حضوری با مادران واحدهای مورد پژوهش و پرونده بهداشتی کودک تکمیل گردید.جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون تی و کای دو استفاده شده است.یافته ها نشان داد که متغیرهای وزن تولد  (P=0.002)، وضعیت کودک از حیث طبیعی بودن و نارس بودن(P=0.005) ، مدت تغذیه با شیر مادر (P=0.000)، وضعیت تغذیه کودک از حیث استفاده از شیرمادر(P=0.001)، دفعات مراقبت بر اساس دستورالعمل کودکان (P=0.001)، سواد مادر(P=0.02) ، خویشاوندی والدین (P=0.01) و دفعات مراقبت مادر بر اساس دستورالعمل (P=0.04) در مقایسه با متغیرهای دیگر در مرگ کودکان از اهمیت بیشتری برخوردارند و ارتباط معنی داری با مرگ کودکان داشتند.نتیجه گیری: در مجموع با توجه به عوامل مرتبط در مرگ کودکان می توان با برنامه ریزیهای دقیق بعضی از عوامل را از طریق ارتقای سطح آگاهی و حساس نمودن مادران و پرسنل بهداشتی مرتفع نمود.

مقدمه: داشتن نگرش مثبت درباره شیر مادر عاملی است که می تواند منجر به انتخاب مادران در تغذیه نمودن کودک با شیر خود شود.هدف: تعیین ارتباط عوامل مادری با نگرش مادران درباره تغذیه کودک با شیر مادر.مواد و روش کار: در این بررسی 300 تن از مادران تازه زایمان کرده با وضعیت ترخیص از بیمارستان های دانشگاهی دارای زایشگاه در شهر تهران مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات حاصل از طریق پرسشنامه دو قسمتی مشتمل بر مشخصات مادران و قسمت نگرش سنج (بر طبق طیف لیکرت) به دست آمد.نتایج: نتایج حاصل نشان داد به طور کلی 77 درصد مادران مورد بررسی نسبت به تغذیه کودک با شیر مادر دارای نگرش مثبت بوده اند، ضمنا بیش ترین نگرش منفی مربوط به آثار تغذیه با شیر مادر بر مادر (42.3 درصد) و سپس مربوط به آثار تغذیه با شیر مادر بر کودک (39.9 درصد) بوده است. همچنین مشخص گردید نگرش مادران بر حسب درآمد خانواده، شاغل و غیرشاغل بودن نوع مشاورین، نوع حمایت کنندگان تفاوت معنا داری نداشته است (p>0.05). در حالی که میانگین نمرات نگرشی مادران برحسب تحصیلات، سن، تعداد فرزندان، دفعات بارداری مشوقین شیردهی، منابع اطلاعاتی، تفاوت معنادار (p<0.05) داشته است.نتیجه گیری: تجربه مادر در تغذیه کودک با شیر مادر و سواد از عوامل مهم در نگرش مادران است.

هدف کودکان کم توان ذهنی، علاوه بر مشکلات ارتباطی و اجتماعی، با والدین، برادران و خواهران و معلمان خود هم مشکل دارند. ماهیت پایدار طرد اجتماعی به آسانی سبب انزوای اجتماعی این کودکان می شود. درنتیجه کودکان و بزرگسالان کم توان ذهنی، دوستان کمی دارند. آن ها ناامید هستند، ولی می خواهند دوست داشته شوند. آن ها تلاش می کنند دوستانی پیدا کنند ولی تلاش آن ها، شانسشان را برای تعامل با دیگران به حداقل می رساند و چرخه معیوبی را ایجاد می کند. با توجه به ویژگی هایی که برنامه آموزش ارتباط بدون خشونت دارد، به نظر می رسد این برنامه بتواند مشکلات ارتباطی کودکان کم توان ذهنی را کاهش دهد و تعامل مادرکودک را بهبود بخشد. آموزش برنامه ارتباط بدون خشونت یکی از روش های ارتقای مهارت های ارتباطی والدین با کودکان کم توان ذهنی است، چراکه این والدین با مشکلاتی در ارتباط با فرزندان خود مواجه هستند. امروزه تلاش های زیادی برای بهبود تعامل مادرکودک در مادران کودکان با نیازهای ویژه، به خصوص مادران کودکان کم توان ذهنی صورت می گیرد؛ بنابراین، این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش برنامه ارتباط بدون خشونت بر تعامل مادرکودک در مادران با کودک کم توان ذهنی انجام شد. روش بررسی این پژوهش، یک مطالعه شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش را تمام مادران کودکان کم توان ذهنی مرکز روزانه آموزشی و توان بخشی البرز، وابسته به سازمان بهزیستی تشکیل دادند. 30 نفر از مادران کودکان کم توان ذهنی با روش نمونه گیری دردسترس از مرکز توان بخشی البرز واقع در شهرستان البرز استان قزوین انتخاب و سپس در دو گروه جایگزین شدند. گروه آزمایش، در هشت جلسه آموزشی (هفته ای دو جلسه و هر جلسه 90 دقیقه) در برنامه آموزش ارتباط بدون خشونت شرکت کردند، در حالی که به گروه کنترل این آموزش ارائه نشد. ابزار استفاده شده در این پژوهش مقیاس رابطه والد کودک پیانتا (1992) بود. مقیاس رابطه والدکودک پیانتا را مادران برای آزمودنی ها در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون تکمیل کردند. اطلاعات به دست آمده از پرسش نامه در قبل و بعد از مداخله با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری و نسخه 22 نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها در ابتدا مفروضه های عادی بودن و همگنی واریانس کوواریانس متغیرها ارزیابی شد. آزمون کلموگروف اسمیرنوف حاکی از آن بود که همه متغیرها عادی هستند (P>0/05). آزمون باکس هم فرض همگنی واریانس کوواریانس را تایید کرد؛ بنابراین، مفروضه های آزمون آماری تحلیل کوواریانس چند متغیری برقرار است و می توان برای تجزیه و تحلیل داده ها از این آزمون آماری استفاده کرد. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد بین میانگین نمرات پس آزمون رابطه مادر با کودک کم توان ذهنی در گروه های آزمایشی و کنترل تفاوت معناداری وجود دارد (P<0/001). همچنین نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیری نشان داد که بین میانگین نمرات پس آزمون خرده مقیاس های تعارض، نزدیکی و وابستگی در گروه های آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود دارد (P<0/001). بر اساس مجذور اتا می توان عنوان کرد 67 درصد تغییرات رابطه مادر با کودک کم توان ذهنی به علت اثر مشارکت آزمودنی ها در برنامه آموزشی ارتباط بدون خشونت است. همچنین بر اساس مجذور اتا می توان عنوان کرد به ترتیب 63، 65 و 66 درصد تغییرات هریک از مولفه های تعارض، نزدیکی و وابستگی از مشارکت آزمودنی ها در برنامه آموزشی ارتباط بدون خشونت ناشی می شود؛ بنابراین، می توان نتیجه گرفت آموزش برنامه ارتباط بدون خشونت در بهبود رابطه مادر با کودک کم توان ذهنی تاثیر مثبت داشته است. نتیجه گیری والدین کودکان کم توان ذهنی نسبت به دیگر والدین کودکان استثنایی، به میزان بیشتری در ارتباط با فرزندشان مشکل دارند. برای این کودکان در موقعیت های اجتماعی دوراندیشی نشده است و از حقوق اجتماعی خود محروم می شوند. متاسفانه، آن ها جایگاه اجتماعی منفی را تجربه می کنند که کسب موفقیت را دشوار و به آرزویی همیشگی تبدیل می کند. آموزش ارتباط بدون خشونت موجب بهبود رابطه مادر با کودک کم توان ذهنی می شود؛ بنابراین، برنامه ریزی برای ارائه آموزش برنامه ارتباط بدون خشونت برای مادران با کودک کم توان ذهنی اهمیت ویژه ای دارد.

سابقه و هدف: با توجه به اهمیت ارتباط مادر-کودک، پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش ارتباط موثر به مادران بر زمان ارتباط مادر-کودک در شیرخواران انجام شد. مواد و روش ها: در این مطالعه ی نیمه تجربی، 250 نفر از مادران (125 نفر در هرگروه) دارای شیرخوار زیر یک سال با روش نمونه گیری طبقه ای شرکت نمودند. اطلاعات توسط پرسش نامه قبل و 1/5 ماه پس از آموزش جمع آوری شد. جهت گروه مداخله، برنامه ی آموزشی طی سه جلسه ی 30 دقیقه ای به صورت هفتگی ارایه شد. داده ها توسط آزمون های Independent t-test، Paired t-test، Chi-square و تحلیل رگرسیون مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: زمان در آغوش گرفتن، بازی کردن، تماس چشمی موثر و تماس پوستی یا لمس شیرخوار در اغلب کودکان دو گروه قبل از مداخله مشابه یکدیگر بود (0/05 < P)؛ اما بعد از مداخله، تعداد ساعات در آغوش گرفتن، بازی کردن، تماس چشمی موثر و تماس پوستی یا لمس شیرخوار در گروه مداخله به صورت معنی داری بالاتر از گروه شاهد بود (0/05 > P). نتیجه گیری: مطالعه ی حاضر بیانگر تاثیر آموزش ارتباط موثر به مادران بر مدت زمان ارتباط مادر-کودک می باشد. پیشنهاد می گردد، حین مراقبت های بهداشتی، نحوه ی آموزش موثر به مادران آموزش داده شود.

سابقه و هدف: باتوجه به شیوع و اهمیت سوتغذیه در گروه آسیب پذیر زیر 5 سال و نظر به تناقضهایی که در مورد علل آن وجود دارد و به منظور تعیین رابطه آن  با BMI  مادر و جنس کودک، تحقیقی در مراکز بهداشتی ـ درمانی شهر کاشان طی سالهای 82-1381 انجام شد. مواد و روش ها: تحقیق به روش تحلیلی از نوع موردی ـ شاهدی صورت پذیرفت. ابتدا بطور تصادفی  10 مرکز بهداشتی ـ درمانی در مناطق مختلف شهر  انتخاب شدند، آنگاه با استفاده از نمونه گیری هدفمند در هر مرکز بهداشتی درمانی بر حسب جمعیت تحت پوشش، تعدادی کودک زیر 5 سال واجد شرایط (جمعا 125 کودک) با منحنی وزن به سن زیر صدک سوم منحنی NCHS یعنی دارای سو تغذیه وزن به سن، به عنوان گروه مورد انتخاب شدند. همزمان در هر مرکز به ازای هر نمونه مورد، یک کودک فاقد سو تغذیه وزن به سن (جمعا  125 کودک) که به لحاظ سایر عوامل تاثیر گذار بر سو تغذیه با گروه مورد مشابه بود به عنوان شاهد انتخاب شد. هر دو گروه  از نظر BMI‏‏ مادر و جنس کودک مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج با استفاده از آزمونهای آماری t، کای دو وmantel haenszel مورد قضاوت قرار گرفت و نسبت شانس (OR) عوامل، مشخص و تعمیم پذیری آن در جامعه تعیین شد. یافته ها: مقایسه 125 کودک زیر 5 سال دارای  سوتغذیه وزن به سن (گروه مورد) با 125 کودک طبیعی (گروه شاهد)، نشان داد که اختلاف عوامل مشابه سازی شده تاثیرگذار بر سو تغذیه در دو گروه به لحاظ آماری معنی دار نیست ولی میانگین  BMI مادر و جنس دختر در دو گروه اختلاف معنی داری دارند  .نسبت شانس و حدود اطمینان در جامعه  برای سو تغذیه و BMI کمتر از 22 به ترتیب 1/2 و 16/1 تا 4 7/3 بود. این نسبتها  برای جنس دختر  OR=1.81و 07/1 تا  CI=3.05بود که از لحاظ آماری معنی دار و قابل تعمیم به جامعه می باشد (P<0.05). اگرچه هر کدام از عو امل فوق به تنهایی با سو تغذیه کودک رابطه داشتند اما آزمون آماری mantel haenszel نشان داد همزمانی هر دو عامل با سو تغذیه بی ارتباطست. نتیجه گیری و توصیه ها: کاهش BMI مادر و جنس دختر هرکدام به تنهایی  با سو تغذیه رابطه دارند و آن را افزایش می دهند اما در صورتیکه همزمان هر دو عامل در نظر گرفته شود ارتباط آنها با سو تغذیه کودک تایید نمیشود. تحقیقات بعدی جهت تعیین سایر عوامل موثر بر سو تغذیه توصیه می شود.

هدف این مطالعه تعیین رابطة خلق وخوی کودک با کیفیت رابطة مادر کودک و مشخص ساختن نقش تعدیل گرانة ظرفیت تأملی مادر در رابطة بین این دو متغیر بود. نمونة آماری شامل 270 مادر بود که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به سه پرسش نامة مزاج کودکی میانه، ظرفیت تأملی والدین و مقیاس رابطة کودک مادر پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از ضریب هم بستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد. تحلیل یافته ها نشان داد که به جز مؤلفة حواس پرتی، بقیة مؤلفه های خلق وخوی کودک رابطة معناداری با کیفیت رابطة مادر کودک داشتند. همچنین هر سه مؤلفة ظرفیت تأملی مادر شامل پیش ذهنی سازی، اطمینان به وضعیت ذهنی و علاقه و کنجکاوی به حالات ذهنی، ارتباط معناداری با کیفیت رابطة مادر کودک داشتند. نتایج تحلیل رگرسیون برای بررسی فرضیة تعدیلگری ظرفیت تأملی مادر نشان داد که پیش ذهنی سازی مادر تعدیلگر معنادار رابطة سطح فعالیت کودک، پیش بینی پذیری و ثبات فراخنای توجه با کیفیت رابطة مادر کودک بود. همچنین علاقه و کنجکاوی به حالات ذهنی در مادر نیز به طور معناداری تعدیل کنندة رابطة پیش بینی پذیری و ثبات فراخنای توجه با کیفیت رابطة مادر کودک بود. در بقیة موارد، تعدیلگری مؤلفه های ظرفیت تأملی مادر در ارتباط مؤلفه های خلق و خوی کودک با کیفیت رابطة مادر-کودک تأیید نشد.